Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van digitale ondersteuning zoals een excursie-app duidelijk meerwaarde heeft: zo verhoogt het de participatie van studenten. In dit artikel leggen we uit hoe dit komt.
Excursies zijn hét moment om studenten zelfstandig aan de slag te laten gaan met de lesstof. Tijdens een excursie zijn alle elementen hiervoor aanwezig. Toch blijkt dit in de praktijk vaak lastig. Je hebt te maken met grote groepen, niet alle studenten zijn gemotiveerd, je bent druk met alle ‘kleine regeldingen’ zoals vervoer of calamiteiten. Daarnaast vinden docenten het vaak ook nog eens lastig om een léuke excursie te maken. Het valt ook niet mee om een grote groep studenten geboeid te houden, zeker als je eigenlijk veel kennis over wilt dragen tijdens een belangrijk moment als een excursie. Gelukkig is er tegenwoordig veel software die je hierin kan ondersteunen.
Onderzoek project Naar Buiten!
De faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht onderzocht in 2019 in het project Naar Buiten! hoe digitaal lesmateriaal en mobiele devices bijdragen aan het verbeteren van veldonderwijs. Op het platform EduSources van SURF worden de resultaten van dit onderzoek gedeeld.
Uit het onderzoek blijkt dat digitaal lesmateriaal meerwaarde heeft voor excursies. Er worden in totaal zes gebieden genoemd waarop het digitaal faciliteren van excursies meerwaarde biedt:
- Het gebruik van digitaal materiaal verhoogt de autonomie van studenten;
- De participatie tijdens de excursie verbetert;
- Het materiaal helpt om hogere orde cognitieve vaardigheden aan te spreken;
- Docenten kunnen makkelijker data verzamelen en gebruiken;
- Studenten krijgen gemakkelijker of sneller feedback;
- Het delen van excursiemateriaal wordt makkelijker.
Hieronder geven we per gebied een korte toelichting uit het onderzoek.
Het gebruik van digitaal materiaal verhoogt de autonomie van studenten
Bij excursies zijn studenten vaak gewend om de excursieleider of docent te volgen. Een excursie-app of andere digitale ondersteuning kan studenten helpen om zelfstandig hun weg te vinden naar excursiepunten, en daar ook informatie te ontvangen.
Tegelijkertijd neemt zo’n app ook veel praktische taken van een docent over. Denk aan route-aanwijzingen, groepjes leiden, facilitaire voorzieningen et cetera. In een eerdere blog over een app als gids schreven we hier al over.
Het onderzoek noemt ook een nadeel: studenten kunnen minder makkelijk een vraag stellen aan de docent. De positieve keerzijde hiervan is dat studenten gestimuleerd worden om eerst zelf op zoek te gaan naar een antwoord, of hun mede-studenten te bevragen.
De participatie tijdens de excursie verbetert met een excursie-app
Als docent heb je altijd te maken met studenten die wat minder betrokken zijn. Ze stellen minder vragen en nemen een passieve rol in in hun groepje. Tijdens een docentgestuurde excursie kan dit nog versterkt worden omdat enthousiaste, betrokken studenten meer aandacht vragen van de docent. Het in de praktijk dus ook makkelijk om een passieve houding aan te nemen.
In het onderzoek wordt genoemd dat een excursie app uitdagende en interactieve werkvormen aan kan bieden, en zo de participatie kan verhogen. Zo nodigen we in Peek studenten uit om antwoorden binnen de groep te bespreken en bediscussiëren, om daarna een antwoord in te sturen. Door hier een tijdslimiet aan te verbinden (“formuleer binnen vijf minuten een antwoord”) breng je ook nog eens wat spanning aan in de excursie.
De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Een excursie-app helpt om hogere orde cognitieve vaardigheden aan te spreken
Nieuwe technologie en digitaal materiaal kan ook ingezet worden om studenten meer zelf met de stof te laten werken. Daarmee wordt een hogere cognitieve vaardigheid aangesproken. In een eerdere blog schreven we al welke mogelijkheden Peek hiervoor biedt.
Docenten kunnen makkelijker data verzamelen en gebruiken
Door digitale middelen, zoals een excursie app op locatie, is het gemakkelijk om op een uniforme en gestructureerde manier data te verzamelen. Bovendien krijg je als docent die data niet binnen op een stapel papier die nog verwerkt moet worden, maar is deze vaak gemakkelijk digitaal toegankelijk. Ook in Peek ziet de docent live welke resultaten zijn ingevoerd door studenten, en kan hier gemakkelijk een export van gemaakt worden.
Dat maakt het niet alleen makkelijk om de excursie na te bespreken met de deelnemers en samen nog eens naar opdrachten te kijken, maar maakt ook onderzoek en analyse gemakkelijker.
Studenten krijgen gemakkelijker of sneller feedback
Met een grote groep op excursie in het veld? En je opdrachten uitvoeren/verwerken op geprinte materialen? Dan krijg je als student vaak geen feedback. En als het wel krijgt, pas lang na de excursie. Terwijl iedereen weet: feedback is nodig om goed te kunnen leren.
Met online/mobiele oplossingen is het mogelijk om studenten direct, op het juiste moment, van feedback te voorzien. In Peek doen we dat bijvoorbeeld met inschattingsvragen en feedbackvragen: als student zie je meteen of je antwoord goed of fout is. Daarnaast biedt de app mogelijkheden om uitgebreidere feedback te geven in de vorm van bijvoorbeeld een video.
Daar komt bij dat de docent direct een overzicht beschikbaar heeft van de resultaten/scores van studenten, en kan gemakkelijk een vergelijking of analyse gemaakt worden. Dat geeft mogelijkheden voor verdiepende feedback achteraf.
De tekst gaat verder onder de afbeelding

Het delen van excursiemateriaal wordt makkelijker
Excursies die jaar in jaar uit door dezelfde docent uitgevoerd worden, zijn niet altijd even goed gedocumenteerd. Het vak overdragen aan een collega is dan soms ingewikkeld. Kennis en ervaring gaat verloren. Op een digitaal platform als Peek is het gemakkelijk om een excursie over te dragen aan een andere docent.
Daarnaast is het zelfs mogelijk om als universiteit of hogeschool de excursie van een andere onderwijsinstelling te gebruiken. We krijgen hierover regelmatig vragen in onze community. Daarmee wordt kennisoverdracht nog makkelijker en profiteer je als universiteit maximaal van de ervaringen en kennis van je collega’s.
Vraag onze ‘Trip designers’ om advies
Inmiddels heeft Peek voor verschillende scholen tientallen excursies vormgegeven in de app. Onze ‘Trip designers’ denken graag met je mee hoe jij je excursies opnieuw vorm kunt geven met deze excursie-app. We horen graag van je!